Asırlar boyu süren savaşlar nedeniyle zaman, zaman aynı coğrafyada egemenlik alanları değişmiş göçler yaşanmış böylece diller arası sızmalar yaşanmıştır.

Bizim yöre dilimiz de, çok çeşitlilik gösteren bu kapı komşu coğrafyadan etkilenmiştir. Tarihsel ve coğrafi yönden alış verişçidir. Bünyesine birçok Kafkas dilinden sözcükler almış yöreye özgü bir zenginlik kazanmıştır.

Günlük pratik hayatta, tarım ve hayvancılık hayatında burada bizden önce yaşayanlardan sözcükleri özellikle de yer isimlerini değiştirmeden kullanmaktayız. Aslında bu durum ülkemizin hemen her tarafı için geçerlidir. Çünkü biz bu topraklara sonradan gelmişiz. Bir süre de bizden önceki yerlilerle birlikte yaşadığımız için yer adlarını onlarla birlikte değiştirmeden kullanmışız. Kendi konuştuğumuz Ahıska Türkçesinin yanında Gürcüce, Ermenice, Lazca, Çerkezce, Azerice çok azda olsa Rusçadan sözcükler var dilimizde... İstikan, iskamli, işkaf gibi sözcükler Rusçadır.
Sonu "kana" ile biten Vaki kana Huçi Kana gibi sözcüklerin arazi ismi ve gürcüce oldukları, çocuk demektir. Biz köyde "Patara Bacak" deyimini kullanırdık. Gürcücede Patara
çocuk demektir.

Hakoz sözcüğünün Ermenice kökenli olduğu bilinmektedir. Elimizde belgeler olmasa da bu iddiayı ispatlamak kolaydır. Örneğin hakos sözcüğü ile agos sözcüğünün aynı anlama geldiği açıktır. İstanbul'da yayımlanan Agos Gazetesi ise Ermenice yayımlanan bir gazetedir.
Agos: Ermenicede su arkı anlamında bizde de pulluğun çizdiği ark anlamındadır.
Bizim köyde Ermeni Yerleri olarak bilinen bir mevki var. Yanı başında da pegler var. Peg de ören yeri " eski bir yerleşim yeri " anlamındadır. Köyümüzün camisinin taşlarının da sülük Gölünden bir kilisenin taşları olduğu söylenir.

Köylerimizin bütünü iki isimlidir. Demek ki bu yerlerin asıl sahipleri başkadır. Biz sonradan gelmişiz. Tarıma ve yerel hayata ilişkin dil olduğu gibi bizden önce yaşayanlardan kalmış. Bizde eski sahiplerinden aynen devralmışız. Kullanmaya devam etmişiz.

Yöredeki Ahıska Türkleri ile yer, yer Azerilerin ve gürcülerin kullandıkları Türkçe telaffuzunda ki benzerlikte oldukça dikkat çekicidir. Bu karmaşık diller bütünlüğünden oluşmuş günlük pratik dil daha çok tarım, hayvancılık ve yerel hayatta kullanılır

Kafkasya dünyanın en eski efsanelerinin yer aldığı, mitolojide,"Kaf Dağı" olarak adlandırılan bir masal diyarıdır. Ayrıca, dünyanın en eski efsanelerine sahip olan İran ve birçok doğu efsanesinin kaynağı da Kafkasya'dır. Kafkasya'da sözlü halk edebiyatı etkili bir türdür. Kültürlerin taşınması ve etkileşiminde en önemli, en etkili araç dil olduğu için yöre kültürümüz de sözlü edebiyat sayesinde Kafkas Kültürleri ile harmanlanmış bir kültür ve dil ortaklığı söz konusudur. Şeyh Şamil Kaf Dağı efsaneleri Tamara gibi söylenceler yörenin bütün dillerinde ve toplumlarında kullanılan ortak söylencelerdir.
Necat BAYRAKTAR
Not:
Bu yazı benim merakıma yönelik bir çalışmadır. Belgelere dayanmaz. Ansiklopedilerden elde edilen bilgilere dayanır. Ertuğrul'un merakına yetersiz de olsa bir yanıttır.